10 Nisan 2003
Beklenen, birkaç hafta gecikmeyle oldu. Saddam’ın heykelinin usulden olduğu üzere yıkılmasıyla, savaşın Bağdat ve Irak’ın ele geçirilmesi kısmı büyük ölçüde tamamlandı. Ama hala Saddam Hüseyin ve ailesiyle bunlara bağlı güçler ortada yoklar. Onlar yakalanmadan bu savaş biter mi? Ya da bitmiş sayılır mı? Saddam ve adamlarının Irak içinde uzunca bir süre kaçıp saklanmaları mümkün değil. Irak yönetimini elinde tutan Tıkrit aşiretinin merkezi, Saddam’ın doğum yeri Tıkrit kasabasına çekilip savaşmaları mümkün. Çünkü şu ana kadar bu kasabayla ilgili olarak savaş neredeyse es geçilmiş gibi. Ama tıpkı işin başında, savaşın ilanında olduğu gibi, mutlaka Amerikan ve İngiliz güçlerinin zaferiyle sonuçlanacak son çarpışmalar da. Kimse Amerika’nın bu savaşta kaybedeceğini düşünmedi zaten. Ama şimdi ne olacak?
* * *
Irak içinde bir direniş olur mu? Uzmanların değerlendirmesi bundan sonrasının orduların savaşı olmayacağının kesin olduğu. Bundan sonra Saddam taraftarlarının veya Irak halkının Irak ile ilgili ne yapacakları, Amerikan veya İngiliz askerlerine nasıl karşılık vereceklerini zaman gösterecek. Ya teslim olacaklar ya da vur kaç yöntemleriyle çatışacaklar. Eğer Amerikan ve diğer Batı kaynaklarının verdiği bilgiler doğru çıkarsa, Saddam elindeki kimyasal, biyolojik ve diğer etkin silahları kullanacak! Çünkü Amerikalılar ve kaynakları Saddam’ın düşürülmesinin ve Irak’ın işgalinin gerekçesini bu büyük silahlı gücün varlığına, kitle imha silahlarına dayandırdılar. Onlar hiçbir zaman petrolün paylaşımını veya diğer enerji kaynaklarına el konulmasını gerekçe olarak göstermediler. Saddam’ın elinde bunların olmaması pek çok şeyin tahlilini değiştirecektir. Ama sonuç değişmez. Irak artık Amerikan ve İngiliz güçlerinin elinde.
* * *
Bundan sonra Amerika, Türkiye ile sınır komşusu. Türkiye Erbil ve Kerkük noktasında Kürtler’in Amerikalı askerlerle ilerleyişinden olağanüstü rahatsız. Bu rahatsızlığın hangi noktada sonlanacağına Türkiye veya Kürtler karar vermeyecek. Amerika karar verecek. Bu noktada dikkat!
Türkiye’de sistemin Amerikan istekleri ve kararlılığı karşısında ne kadar direnebileceği, bundan sonrasında neler olacağı noktasında herkesin duyarlı olması lazım. Amerika Irak ile duracak mı? Yarın İran ve Suriye ile de, Irak’ta giriştiği türden bir mücadeleye başlayacak mı? Türkiye ne rol üslenecek? Ya da Amerika’nın bundan sonra bölgede başlayacak yerel çatışmalarda, jandarmalık yapması isteğine ne yanıt verilecek?
* * *
Bölgede son bir aydır olanlar ve bundan sonra olacaklar statükoların geçerli olmadığı gerçeği üzerine kurulu. Yeni sınırlar, anlayışlar, politikalar etkin olacak. BM’den NATO’ya, Fransa’dan, Almanya’ya, Rusya’ya kadar her ülke ve otorite yeni düzene uygun tutum belirlemeye çalışıyor.
* * *
Türkiye de bu yeni olgulardan doğrudan etkilenecek. Kuzey Irak’ta Kürt devleti kurulmasının veya Irak toprak bütünlüğünün parçalanmasının göstereceği gelişme, Türkiye’nin bundan sonrasını da şekillendirecek. Irak’ın toprak bütünlüğü ulusal ve üniter devlet yapısının bozulması demek, Türkiye’nin bütün politikalarının, bölgesel değerlerinin değişmesi, statükolarının bozulması anlamına gelecek. Bölgede federatif devlet oluşumlarının gerçekleşmesi ise Türkiye’yi çok rahatsız edecek.
Bölgesel gelişmelerde bundan sonra AB ile ne tür ilişkiler kurulacağına karar vermek gerekiyor.Türkiye’nin, Fransa, Almanya, İran ve Rusya ile ilişkileri nasıl yürüyecek? Amerika neler yapacak? Türk- Amerikan ilişkileri nasıl yürütülecek?
* * *
Türkiye, Kürt devleti konusundaki tutumunu ne yapıp, edip Amerikalılar’a kabul ettirmeli. Yoksa bundan sonrası bir felaket senaryosu olabilir. Bu hem Amerika için hem de Türkiye için geçerli. Bölgesel yeni çatışmalar yaşanabilir. Bunlar pek çok şeyi değiştirecek boyutlar alabilir. Savaş sonrasında bölgedeki Kürt gruplar silahtan arındırılmalı. Amerika bunu mutlaka yapmalı. Tersi bölgesel çatışma için potansiyel oluşturacaktır.
Irak’ın yönetiminde Türkiye’nin, Türkmenler’in katılımının önemi çok büyük. Ortadoğu’nun şekillendirilmesinde Türkiye’nin etkinliği artırılmalıdır. Bu doğru olur. Amerika, Türkiye’siz Irak politikalarının saptanmasına, Kerkük ve Erbil’ in Türkmen varlığından arındırılmasına asla izin vermemeli. Bu hata olur.
İran, Suriye, Rusya ile ilişkiler çok iyi takip edilmeli, bölgesel sürprizlere hazırlıklı olunmalıdır. Fransa ve Almanya, Amerika’nın stratejik savaşına bu kadar sessiz kalamazlar. Yeni ittifaklar doğuyor.