22 Aralık 2001
Ankara ile AB arasında önce Kıbrıs, sonra da Avrupa ordusu konusunda yaşanan olumlu gelişmelerin ardından şimdi de sıra insan haklarına geldi… Verhuegen, insan hakları alanındaki sıkıntı, istek ve çözüm önerilerini belirttiği bir mektubu Yılmaz’a gönderdi.
Koalisyonu oluşturan üç lider pazartesi günü oturup AB ile ilişkiler ve gelinen noktayı tartışacaklar. Ama orta yerde AB ile Türkiye arasında aşılması gereken daha pek çok sorun var.
Bunların başında da Türkiye’nin insan hakları karnesindeki açmazlar geliyor. AB’nin Türkiye’den sorumlu komisyon başkanı Gunter Verhuegen, geçtiğimiz günlerde AB ile ilişkilerden sorumlu Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz’a bir mektup yollayarak, insan hakları konusundaki sıkıntıları aktarmış. Mektupta dile getirilenler Türkiye açısından insan hakları sorunlarının AB için yeniden en önemli gündem maddesi haline geldiğini gösteriyor.
Verhuegen, insan hakları sorunlarının çözümü noktasında AB’nin oluşturacağı bir heyetin Türkiye’de incelemeler yapmasını istediklerini, bu heyetin ihlaller konusunda doğrudan kurumlar ve olay bölgelerinde inceleme yapmasının sağlanmasının iyi olacağına inandıklarını aktarmış.
Mektup ve AB ile gelinen durum konusunda Başbakan Yardımcısı Mesut Yılmaz ile görüştüm. Yılmaz mektubu doğruladı. İstenilen inceleme konusunda ise olumsuz görüş bildirdiklerini aktardı. Yılmaz şunları söyledi:
“Mektupta belirtilen insan hakları inceleme heyeti ve bunun çalışma usulleri noktasındaki talepler, Türkiye’nin iç hukuk düzenlemelerine aykırılıklar taşıyor. İnsan hakları noktasında böyle bir heyetin oluşturulması çok yanlış anlaşılmalara da yol açar. Türkiye’nin bu noktada denetlenmesi gibi bir izlenimi veya talebi olumlu görmemiz veya evet dememiz mümkün değildir. Ama AB ile gelinen olumlu noktada bu konudaki eleştirileri gidermek açısından ben başka bir formülün uygulanabileceğini düşünüyorum. Bu da insan haklarından sorumlu Devlet Bakanımız Nejat Arseven ile Verhugen arasında oluşturulacak doğrudan temaslar yoluyla elde edilecek kazanımlar olacaktır. Bu temasların kısa aralıklarla gerçekleştirilmesi sorunların takibinde ve sonuç alınmasında etkili olacaktır. Türkiye insan hakları konusunda büyük yol kat etti. Bu konuda olağanüstü hassasız. Başkaları istiyor diye değil. Biz insan haklarına saygılı bir Türkiye istediğimiz için hassasız. Başkaları bu konuda bir iyileştirme istiyorsa, biz daha fazlası için sonuna kadar çabalayacağız. Bu konuda AB ile aramızda bir sorunun oluşmasına ihtimal vermiyorum.”
Liderlere brifing
Yılmaz’a AB ile Türkiye ilişkilerinde bulunulan noktayı da sordum. “Olumlu” diye yanıt verdi. Liderlere de bu noktada gelişmeleri aktaracağını, ayrıca AB Müsteşarlığı’nın da gelişmelerle ilgili olarak hazırlayacağı bir brifingi Müsteşar Volkan Vural’ın vereceğini ifade etti. Yılmaz, AGSP konusunda Türkiye’nin politikalarının, ilişkileri daha sıcak ve yakın hale getirdiğini de belirtti. Liderlere verilecek brifing konusunda da “olağandışı bir şey değil, olağan gelişmeler konusunda koalisyon ortaklarının bilgilendirilmesi” dedi.
Türkiye – AB ilişkileri konusunda yaşanan olumlu gelişme, bakalım MGK ve koalisyon ortakları arasında sert tartışmaların yaşandığı birkaç ay öncesine göre ne kadar olumlu olabildi? Ya da sorunlar ve görüş ayrılıkları noktasında bir uzlaşma sağlanabildi mi? Bu konu önümüzdeki günlerde Türkiye için çok önemli olacağa benziyor.
